DEİZMİN SERENCAMI            

 

Deizm sadece akıl tarafından ortaya konabilen bir dinin evrensel olabileceğinin söyleyen inanma biçimidir. Deizme  göre  bir dinin akla uygunluğu onun evrensel olmasına yetmez: Akıl tarafından ortaya konulması gereklidir.

Deizm tanrının varlığı ve insanın yaratılmış olmasını kabul etmekle birlikte tanrının insan için yol gösterip buyurmasını özgürlüğe aykırı bulur. Şöyle diyorlar:”-Tanrı beni yaratmış olsun ancak bana karışmasın!”

Deizm açısından bakıldığında,ilahi dinlerde mevcut tanrının varlığı dışındaki hiçbir inanç ilkesinin değeri yoktur.Tanrının varlığı ise evreni içindekilerle birlikte yaratması ile sınırlı olmalıdır. Kitap, peygamber,ahiret gibi inanışların deizm bakımından bir değeri bulunmamaktadır.Dolayısıyla kulluk da yoktur.

Kur’an açısından baktığımızda,” Hani biz meleklere (ve cinlere): Âdem'e secde edin, demiştik. İblis hariç hepsi secde ettiler. O yüz çevirdi ve büyüklük tasladı, böylece kâfirlerden oldu.”(Bakara/34)

”  Allah buyurdu: Ben sana emretmişken seni secde etmekten alıkoyan nedir? (İblis): Ben ondan daha üstünüm. Çünkü beni ateşten yarattın, onu çamurdan yarattın, dedi.”(Araf/12)

Yukarıdaki ayetlerden şeytanın Allah’ın varlığına ilişkin bir şüphesi olmadığı net bir şekilde görülüyor.Şeytan,Allah’a inanmakta ancak emirlerini dinlememe konusunda eylem içindedir.

Satanizmle deizmin birleştiği nokta buradadır.”İnan ama yok gibi davran.”

Deizmin tarihçesini belki ilkçağ filozoflarına kadar götürebiliriz. Ancak 17.yy . Aydınlanma döneminde ortaya çıkan “aklı dini, doğal din” arayışları net bir şekilde kiliseye karşı gerçekleşen bir bir arayıştı. Ancak tanrının var olup ta yarattığı insana  neden müdahale edemediğinin mantıklı bir açıklaması yapılamadı. Çünkü insan özgürlüğü ile birlikte yaşamaktan doğan tüm kurallar deizme göre hiç anlam taşımıyordu. Kant’ın dediği gibi ”Allah yoksa neden iyi olmalıyım?” İyi olmalıyım çünkü Allah var. Allah yoksa kaos var demektir. Kant deisttir. Öyle görünüyor ki tanrının varlığı ile iyi olmak arasındaki ilişkiyi böyle yakalamış. Kant akıl ve bilimi tanrılaştıranlara da cevap verdiği. ”Saf Aklın Kritiği” isimli kitabı bunun için yazdı. Aklın sınırları konusunda İslam kelamcısı Maturidi ve Gazali’nin Kant’tan 6 asır önce verilmiş eserleri vardır.

Deizm aklın uçurumundaki insanın tanrılık iddiasıdır. Şöyle diyor, ”Beni yaratmış olabilirsin. Ancak hayat benim hayatım .Bana karışma ”Bu 7 Milyar akıl demektir. Ve herkes satılığa çıkan akıllardan sadece kendi aklını satın alacaktır. Yani kaos… 

                                                                                   Talat TÜRKMEN