KİTLER VE EKONOMİ

 KİT’LER VE EKONOMİ

Turgut ÖZAL başbakan olduğunda kafasında  ekonomik plan  şuydu: Devletin küçülmesi. Peki devletin küçülmesi ne anlama geliyor. Ona göre devlet, ticaret yapmaz ,üretmez, alım-satım yapmaz. Çünkü devlet tüccar değildir. Bu sebepledir ki devlet ekonomik faaliyetlerin içinde olmamalıdır; bu işleri vatandaş yapmalı düşüncesindeydi. Bu yüzden devletin sırtına yük olan kamu iktisadi teşekkülleri (KİT) satılarak özelleştirilmeliydi.

Düşündüğünü yaptı. İlk olarak Iğdır pamuk ve tekstil üretim fabrikası satıldı. 

Peki Devletin görevi  ne olmalıydı. Devlet yol, köprü, hastane, havaalanı gibi yatırımları yapmalıydı.

Özal ihracata önem veriyordu. İhracatın teşvik edilmesi için ihracatçıları desteklemek için vergi iadesi desteği verildi. Ancak bir şey hesapta yoktu: Hayali ihracat…..

Geri dönmeyen krediler, batan bankalar, yazlık uğruna talana edilen kıyılar…..

Ayrıca vergi sisteminin sağlamlaştırılması, devletin daha iyi vergi toplaması gerekiyordu: KDV  Vatandaşlar topladıkları fişler karşılığında ödedikleri KDV’nin bir kısmını geri aldılar.

AK Parti hükümetinin ekonomik plan getirdiği yenilik nedir? AK parti Özal’ın devletin görevi olarak gördüğü yol, ,hastane gibi yapıların da şirketler tarafından yapılmasını getirdi .Merhum bakan tüm teşekkülleri “Babalar gibi satmak” tan söz etti. Ayrıca pek çok üründe ÖTV.. 

Özelleştirme de tüm hızıyla devam etti. Bir çok KİT özel şirketlerin eline geçti. Tüm özelleştirmelerin %68’i bu dönemde gerçekleşmiş. 

Şirketler kar etmek isterler. Bu sebeple zarara neden olabilecek hiçbir faaliyete girmezler. Bundan dolayı büyük şirketler GARANTİ isteyerek yatırımlara girdiler. Bu hazineye maliyet yükü getirdi.

Düşünceme göre KİT’ler piyasayı düzenleyen, üreticinin ürettiğini satın alan, piyasayı kontrol eden gerçek enstrümanlardı. Örneğin Sümerbank, TMO,EBK.SEKA

Bu kurumlar aynı zamanda devletin direnç noktalarıydı. İstihdam da sağlıyordu. Şimdilerde  Tarım Kredi Kooperatiflerine ait marketleri artırma çabası KİT’lerin önemini anlatan en iyi örnektir. Kapanan bir çok EBK’ ya ait mağazalar ESK olarak geri açılıyor. TMO Yeniden önem kazanıyor.

Öyle görünüyor ki özelleştirmenin bu ayağında geçmişte acele kararlar verilmiş.

Bu günlerde gerek üretimi ve parekende sektörünü elinde bulunduran işletmelerin “daha çok kar” saiki ile vatandaşın hayatını nasıl zorlaştırdıklarına şahit oluyoruz.

Zaman bazı KİT’lerin şirketlere satımının doğru olmadığını göstermiştir. Devlet kendi imkanlarıyla yapabileceği hiçbir işi şirketler eliyle yaptırmamalıdır. Yol, su, elektrik, hastane, havaalanı, baraj  gibi büyük inşaat işleri daha önce devlet tarafında yapılmalıdır. Böylece kamu hazinesi kamuda kalmış olur.